Arbeidsovereenkomst

Een arbeidsovereenkomst is een overeenkomst tussen de werkgever en de werknemer met betrekking tot het arbeid wat de werknemer voor de werkgever gaat verrichten.

Een arbeidsovereenkomst wordt verder gespecificeerd in artikel 7:610 van het Burgerlijk Wetboek. Hierin wordt gespecificeerd wanneer er van een arbeidsovereenkomst wordt gesproken:

1. Het persoonlijk verrichten van de arbeid
2. Een vergoeding die wordt betaald in de vorm van loon
3. Een gezagsverhouding tussen de werkgever en de werknemer

Het is belangrijk om te weten dat het volgens de wet niet noodzakelijk is om van een arbeidsovereenkomst te spreken indien er geen arbeidsovereenkomst getekend is. Als er aan bovenstaande voorwaarden wordt voldaan, is er simpelweg sprake van een arbeidsovereenkomst. Uiteraard zijn er wel uitzonderingen; denk hierbij aan het volgende: Indien er handelingen zijn die in strijd zijn met de wet, openbare orde of goede zeden, kan de arbeidsovereenkomst nietig verklaard worden. Dit is op basis van artikel 3:40 van het Burgerlijk Wetboek

Indien er van een arbeidsovereenkomst sprake is, geniet de werknemer van verschillende regelingen. Hierbij kan gedacht worden aan ontslagbescherming, sociale verzekeringen en een eventuele toepasselijke CAO.

Bij het aangaan van een arbeidsovereenkomst zijn er diverse rechten en plichten voor de werkgever en de werknemer:

Werkgever (plicht)

1. Loon doorbetalen
   1. Het is evident dat arbeid en dus werken moet lonen. Het opschorten van loon dan wel niet het volledig stoppen van de loondoorbetaling mag alleen onder uitzonderlijke gevallen gebeuren en deze moeten wel overwogen zijn zoals in artikel 7:629 lid 6 is beschreven van het Burgerlijk Wetboek. Indien dit artikel aangehaald wordt in een arbeidsconflict is het van belang dat de werkgever een duidelijke, schriftelijke redelijke motivatie heeft om het loon op te schorten dan wel niet te stoppen. Hierbij moet ook een duidelijke beschrijving zijn dat een medewerker niet arbeidsongeschikt is. Ook is een waarschuwingsplicht van de werkgever richting de werknemer van toepassing. Zo wordt de werknemer ten alle tijden in staat gesteld om zijn of haar inzet te verbeteren om een opschorting te voorkomen.
2. Zorgplicht
   1. Er zijn ontzettend veel verschillende functies in ons land te vinden. Uiteraard is het van belang dat je als werkgever verplicht bent om de veiligheid van de werknemer te waarborgen als deze voor jou werkzaam is. Daarnaast ook naast het werk. Denk hierbij aan het verleden. Toen men nog deed werken met asbesthoudende materialen, namen ze ook gezondheidsrisico’s mee naar huis. De zorgplicht van de werkgever is primair vastgelegd in artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek. Deze wet stelt dat de werkgever de arbeidsomstandigheden zodanig moet inrichten dat de werknemer geen schade lijdt en dat de werkgever zorg draagt voor een veilige werkplek, werkmethoden en gereedschappen.
3. Werkverschaffing
   1. Een werkgever heeft een plicht om werk te verschaffen aan werknemers. Mocht dat overigens niet lukken door te weinig werk, dan vervalt de plicht op loondoorbetaling niet. Het loon mag enkel en alleen opgeschort worden zoals in artikel 7:629 lid 6 is beschreven van het Burgerlijk Wetboek
4. Gelijke behandeling
   1. Discriminatie op basis van geslacht, leeftijd, religie en seksuele geaardheid is verboden. Een werkgever is verplicht hier zorg voor te dragen. Dit geldt ook voor gelijke beloning en gelijke arbeidsvoorwaarden. Dit is vastgelegd in de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) en de grondwet. Sinds feminisme een tweede opmars maakte tussen 1965-1985 is er veel veranderd omtrent gelijke betalingen en overige zaken omtrent gelijke behandeling. Echter, er is uiteraard nog veel te halen. Het is daarom ook een goede stap geweest om de wet AWGB in te voeren.
5. Goed werkgeverschap
   1. Een werkgever is verplicht door goed werkgeverschap uit te dragen zoals is vastgelegd in artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek. Dit betekend dat een werkgever verplicht is om zorg te dragen voor een veilige werkplek (zowel fysiek als psychisch), medewerker eerlijk respectvol te behandelen, en een passend salaris, vrije dagen en duidelijke informatie te verstrekken. Daarnaast is het helaas in de praktijk vaak nog aan de orde dat deze wetgeving aan de spreekwoordelijke laars wordt gelapt. Veel werkgevers proberen werknemers zogenaamd “dom” te houden om in zekere zin hun eigen financiele gewin te bewerkstelligen. Gelukkig lezen werknemers zich tegenwoordig veel meer in betreffende hun rechten en plichten. 
6. Tijdige en correcte informatieverstrekking
   1. De Wet Transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden die op 1 augustus 2022 van kracht werd verplicht werkgevers om werknemers een sterkere positie te verschaffen. Wet en regelgeving is voor veel verschillende mensen soms lastig te begrijpen. Wanneer is er een proefperiode van 1 maand, wanneer is er geen proefperiode en wanneer is er een proefperiode van twee maanden. Dit is een mooi voorbeeld waar veel onduidelijkheid voor werknemers van toepassing is. Door het in werking treden van deze wet is een werkgever verplicht hier de juiste informatie over te verschaffen waardoor de medewerker goed beslagen ten ijs komt.
7. Verlof en vakantie toekennen
   1. Een werkgever is wettelijk verplicht om verlof en vakantie toe te kennen zoals in artikel 7:638 in het Burgerlijk Wetboek is beschreven. Dit houdt in dat werkgevers werknemers in de gelegenheid moeten stellen om hun verlofuren op te nemen. Een werkgever mag deze wel weigeren om gewichtige redenen. Dit houdt in dat een verlof geweigerd mag worden indien de plannen van de werkgever ernstig in het geding zal komen indien het verlof goedgekeurd zal worden. Seizoensgebonden bedrijven zijn hier over het algemeen vrij streng omdat in het seizoen iedere werknemer van groots belang is voor de bedrijfsvoering. 

Werkgever (recht)

1. Recht op het verrichten van de overeengekomen arbeid
   1. Simpelweg houdt dit in dat de werkgever de werknemer mag houden aan het feit dat de werkzaamheden zoals in de arbeidsovereenkomst beschreven staan en zoals in artikel 7:610 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek is beschreven.  Daarnaast mag de werknemer de werkzaamheden niet door iemand anders uit laten voeren. Het is dan ook een redelijke wet aangezien de werknemer ook voor deze werkzaamheden is aangenomen en hier een beloning voor ontvangt.
2. Recht op het geven van redelijke aanwijzingen en instructies
   1. Werkgever hebben het recht om redelijke aanwijzingen en instructies te geven op basis van hun wettelijke instructierecht zoals beschreven is in artikel 7:660 van het Burgerlijk Wetboek. Werknemers zijn verplicht deze instructies op te volgen aangezien deze betrekking hebben op de uitvoering van het werk, de algemene orde en de veiligheid binnen het bedrijf.
3. Recht op behoorlijke omgang en gedrag (redelijkheid en billijkheid)
   1. Een werkgever is verplicht om zorg te dragen voor zijn of haar medewerkers (artikel 7:658 Burgerlijk Wetboek). Hiervoor kunnen regels gelden zoals in de arbeidsovereenkomst of personeelsreglement is beschreven. Hierbij kan gedacht worden aan klachtenregelingen, gedragsregels, veiligheidsregels en omgangsvormen. 
4. Recht op loyaliteit en geheimhouding (indien van toepassing)
   1. Deze is van toepassing indien deze in de arbeidsovereenkomst is opgenomen. Deze voorwaarden zijn op dit moment wel aan discussie (in de Tweede en Eerste kamer) onderhevig, aangezien het concurrentiebeding enkel, indien het nieuwe wetsvoorstel erdoorheen komt, aangehouden mag worden tegen een vergoeding. De geheimhoudingsplicht zorgt er logischerwijs voor dat werknemers geen vertrouwelijke informatie tijdens en na het dienstverband verspreiden. Een werknemer is overigens verplichten om zich als een goede werknemer te gedragen. Dit houdt in dat de werknemer het belang van de werkgever niet zal schaden.
5. Recht op medewerking aan re-integratieverplichtingen
   1. Op 1 april 2002 is de Wet verbetering poortwachter ingevoerd. Hierbij is het doel om langdurige arbeidsongeschiktheid terug te dringen door vroegtijdig actie te ondernemen om de werknemer te ondersteunen bij zijn of haar terugkeer naar de werkzaamheden. Dit is overigens niet in alle gevallen van toepassing. Een tweede spoor traject kan dan van toepassing worden. Door de vele acties die hierin verplicht zijn gesteld door de wetgever en het UWV is de werknemer ook verplicht zijn / haar steentje bij te dragen in dit onderdeel van het proces. Hierbij kan worden gedacht aan bezoek van dienstdoende arbo arts, opstellen plan van aanpak, op bezoek komen voor koffie momentjes en het daadwerkelijk uitvoeren van het plan van aanpak. Een werknemer en werkgever zijn hier beide verantwoordelijk voor. Een werknemer zijn/haar loon kan worden opgeschort zoals artikel 7:629 van het Burgerlijk wetboek beschrijft, indien de medewerker hier niet aan meewerkt. Een werkgever daarentegen kan een loonsanctie verkrijgen indien hij niet de juiste stappen heeft ondernomen om de medewerker te ondersteunen tijdens zijn/haar re-integratieproces.

Werknemer (plicht)

1. Arbeid verrichten
   1. Vanuit de arbeidsovereenkomst is een medewerker verplicht om arbeid te verrichten. Dit komt voort uit artikel 7:610 Burgerlijk Wetboek. Hieruit blijkt dat er over een arbeidsovereenkomst gesproken wordt indien er uit 3 voorwaarden wordt voldaan. Het persoonlijk verrichten van arbeid, een vergoeding die wordt betaald in de vorm van loon en een gezagsverhouding tussen de werkgever en de werknemer. Uiteraard is dit een logische voorwaarden waarbij arbeid moet lonen.
2. Aanwijzingen en instructies opvolgens
   1. Zoals eerder benoemd is in de arbeidsovereenkomst volgens artikel 7:610 van het Burgerlijk Wetboek opgenomen dat een gezagsverhouding verplicht is mocht er een arbeidsovereenkomst van toepassing zijn. Hierbij is het evident dat er aanwijzingen en instructies opgevolgd moeten worden. Dit is dan ook een logische oorzaak en gevolg.
3. Goed werknemersschap
   1. Zoals een werkgever verplicht is om goed werkgeversschap te realiseren, is een werknemer ook verplicht om zich naar het beste van zijn kunnen binnen de kaders van zijn arbeidsovereenkomst, functie en CAO in te zetten gedurende de periode dat een arbeidsovereenkomst van toepassing is. Dit is ook vastgelegd in artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek. Werknemers zullen zich redelijk en fatsoenlijk moeten gedragen tegenover hun werkgever. 
4. Zich gedragen als een goede werknemer
   1. Buiten het feit dat voor velen een normale gang van zaken is, is dit ook vastgelegd in artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek. Weliswaar in een andere verwoording. De werknemer en de werkgever zijn verplicht zich als een goed werkgever en een goed werknemer te gedragen.
5. Zich onthouden van schadelijk gedrag
   1. Zoals artikel 7:611 in het Burgerlijk Wetboek dicteert, de werknemer en de werkgever zijn verplicht zich als een goed werkgever en een goed werknemer te gedragen. De werknemer dient zich te gedragen en uiteraard is dit een goed uitgangspunt.
6. Medewerking verlenen bij ziekte
   1. Flexibiliteit kan van iedereen weleens worden gevraagd, mits het uiteraard geen standaard gegeven wordt. Indien een onderwijsassistent gevraagd wordt gedurende een lange periode in te zetten voor een zieke docent, kan resulteren in onvrede en ziekte als gevolg. Met een functiewijziging is veelal een instemming van de werknemer vereist tenzij er een wijzigingsbeding in de arbeidsovereenkomst is opgenomen. Echter dienen er wel strikte voorwaarden te worden gevolgd indien een eenzijdige wijziging wordt gevolgd. Veelal zijn dit zwaarwegende bedrijfsomstandigheden.   

Werknemer (recht)

1. Recht op loon
   1. Een medewerker heeft recht op loon, aangezien deze arbeid verricht. Dit is simpelweg de tegenprestatie. Dit is ook wettelijk vastgesteld in artikel 7:628 van het Burgerlijk Wetboek. Dit geldt overigens ook als er niet gewerkt wordt vanwege ziekte of iets dergelijks. Tenzij dit aan de werknemer te wijten is. 
2. Recht op een veilige en gezonde werkplek
   1. In het kader van goed werkgeverschap is het verplicht om een veilige en gezonde werkplek te creëren voor de werknemer. Dit is vastgesteld in de arbowet en is in mijn oogpunt een zeer logische wetgeving.
3. Recht op werk (voor zo ver overeengekomen)
   1. Als werknemer heb je recht op werk zoals dat in de arbeidsovereenkomst is overeengekomen. Als tegenprestatie ontvangt de werknemer hiervoor loon. Het is de werknemer niet te verwijten als de werkgever geen werk heeft. Dit is het risico van de werkgever. Dit is het ondernemersrisico van de werkgever en in mijn optiek volstrekt logisch. 
4. Recht op gelijke behandeling en geen discriminatie
   1. Vanuit de Grondwet in artikel 1 is vastgesteld dat iedereen recht heeft op gelijke behandeling en geen descriminatie. Uiteraard is dit een goede wet en dit beschermt onder andere werknemers en werkgevers. Gelijke lonen voor ieder geslacht en religie. 
5. Recht op behoorlijke omgang en gedrag (redelijkheid en billijkheid)
   1. Vanuit goed werknemerschap (artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek) heeft de werknemer recht op een behoorlijke omgang en gedrag. Volledig logisch uiteraard aangezien dit grotendeels onderdeel is van onze normen en waarden. Desalniettemin is het helaas nodig dat deze wetgeving gehandhaafd moet worden. 
6. Recht op informatie (bijv. over arbeidsvoorwaarden, functioneren)
   1. Als werknemer moet je natuurlijk weten waar je aan begint. Zo kan het voorkomen dat je, mocht je in seizoensgebonden branches arbeid verrichten, je in deze periodes geen verlof kunt opnemen. Dit is dan uiteraard wel prettig om van tevoren te weten. Een werkgever is hier ook toe verplicht. De Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden (Wtva) verplicht werkgevers dan ook om uitgebreide informatie te verschaffen over de arbeidsvoorwaarden en werktijden. Een logische wetgeving die ervoor zorgt dat er minder ruis is.
7. Recht op vakantie en verschillende soorten verlof
   1. Waar hard gewerkt wordt dient ook te worden gerust. Iedereen heeft recht op vakantie, ouderschapsverlof, zorgverlof en ziekteverlof. Nederland heeft het in dit opzicht dan ook goed geregeld en iedere werkgever dient zich hieraan te houden. De wetgeving omtrent ouderschapsverlof is recentelijk nog aangepast voor de vaders (02-08-2022) en in de praktijk merk ik dat veel werkgevers hier nog niet van op de hoogte zijn of er niet aan willen meedoen. Dit is een recht van de werknemer en deze moet hier, uiteraard, van kunnen genieten.

Mocht u vragen hebben over uw eigen situatie of is het van belang dat er een arbeidsovereenkomst opgesteld moet worden, dan kunnen wij u hierbij assisteren.